„Ja w ja” – taki był temat jednego ze spotkań otwartych w ramach projektu Kreatywy. Centrum kreatywności, które odbyło się 29 listopada w siedzibie Teatru KTO przy ul. Zamoyskiego. Celem projektu jest stworzenie wspólnej przestrzeni twórczej dla osób niesłyszących i słyszących, a za jego organizację odpowiada Fundacja Migawka.
Tożsamość – słowo o niejednym znaczeniu
Podczas listopadowego spotkania, na którym mimo niesprzyjającej aury zjawiło się kilkanaście osób, tematem przewodnim była tożsamość. Pojawiły się pytania o znaczenie tego słowa dla poszczególnych uczestników, mogli się oni też przyjrzeć kwestii tożsamości wybranych artystów i artystek, takich jak Frida Kahlo (meksykańska malarka, znana głównie z autoportretów), Marlee Matlin (niesłysząca amerykańska aktorka, laureatka Oscara za główną rolę w filmie „Dzieci gorszego Boga”) czy Daniel Rycharski (polski artysta wizualny, twórca wiejskiego street-artu, laureat Paszportów „Polityki” 2016). Poruszony został również trudny temat doświadczenia traumy i radzenia sobie z nią. Duże emocje wywołał filmik Jane Korman „Dancing Auschwitz”, w którym artystka razem ze swoim ojcem, ocalałym z Holocaustu, oraz trojgiem dzieci tańczy do piosenki Glorii Gaynor „I will survive” przed bramą obozu koncentracyjnego oraz w innych miejscach związanych z przeżyciami jej ojca. Gościem specjalnym spotkania była natomiast Papina McQueen – autorka Jedynej Rewii Drag Queen w Polsce.
Część teoretyczną poprowadzili Justyna Arabska – kulturoznawczyni, teatrolożka, dramaturżka, doktorantka na Wydziale Polonistyki UJ, na co dzień pracująca w Centrum Społeczności Żydowskiej (JCC Krakow) oraz Jakub Studziński – historyk, surdopedagog, lektor i tłumacz Polskiego Języka Migowego, przewodnik po krakowskich instytucjach kultury, sam będący osobą niesłyszącą, wywodzącą się z rodziny niesłyszącej. Oboje prowadzili również wcześniejsze wykłady z cyklu, zatytułowane odpowiednio „Ja w świecie” oraz „Ja w społeczeństwie/społeczności”. Poza spotkaniami otwartymi stała, wyłoniona wcześniej grupa osób (zarówno głuchych, jak i słyszących) miała okazję współpracować z aktorkami i muzyczką podczas spotkań teatralno-ruchowych i muzycznych.
– Myślę, że jest to bardzo ciekawe doświadczenie tworzenia wspólnej grupy, uzupełniającej się i razem tworzącej coś zupełnie od nowa – mówi Justyna Arabska.
Uwolnić kreatywność
„Kreatywy” powstały z korzenia misyjnego, a ich celem jest przede wszystkim wspieranie osób niesłyszących, które chciałyby spełniać się artystycznie. Do tej pory często były one wykluczone, nie miały możliwości rozwijania swoich pasji ani współpracy z osobami słyszącymi. Organizatorzy „Kreatyw” postanowili dać im taką szansę. – Będzie to przestrzeń wolna od wszelkich ograniczeń, przestrzeń wolności twórczej, która możliwa jest do uzyskania wyłącznie dzięki sztuce – zapowiadała Dominika Feiglewicz, prezeska Fundacji Migawka.
Pierwsza edycja rozpoczęła się 30 września bieżącego roku, ale zapewne na jednej się nie skończy. – Był to program pilotażowy i bardzo chcielibyśmy go rozszerzyć. Mamy nadzieję, że będziemy kontynuować działalność w przyszłym roku kalendarzowym – zdradziła nam Justyna Arabska. Przyznała, że są otwarci na różne propozycje, zaznaczając jednak, że Teatr KTO, w którego siedzibie odbywała się ta edycja „Kreatyw”, jest miejscem bardzo gościnnym i świetnie się im współpracowało.
Dodajmy, że „Kreatywy. Centrum Kreatywności” realizowane są w ramach projektu „Cztery odcienie teatru”, współfinansowanego ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (MF EOG) 2014-2021, Program Kultura, Działanie 2 „Poprawa dostępu do kultury i sztuki”.
Tekst: Barbara Bączek
Fot: Grzegorz Łach, Norbert Burkowski
