Latem 2023 r. zostało oddane do użytku mieszkańców nowe rondo drogowe, umiejscowione przy dotychczasowym skrzyżowaniu ul. Puszkarskiej i ul. Przyjaźni Polsko-Węgierskiej na północno-zachodnim terenie Dzielnicy XI na Woli Duchackiej-Zachód (nieopodal Bonarki). Dzięki temu rondu znacznie usprawniony został ruch pojazdów w tym rejonie.
Nadmieniam, że inicjatorem / pomysłodawcą zbudowania tego ronda, według posiadanych przeze informacji, był mieszkaniec Dzielnicy XI mgr inż. Krzysztof Kubicki z Woli Duchackiej-Zachód, który swego czasu skierował stosowne pismo sugerujące takie właśnie rozwiązanie (rondo) wraz z konkretnymi wskazówkami szczegółowymi, jak je należy zaprojektować i wykonać, do właściwych władz miejskich odpowiedzialnych za infrastrukturę drogową w Krakowie.
Rondo to obecnie nie ma jednak swojej osobnej nazwy. Niniejszym zatem wnioskuję do Rady Dzielnicy XI miasta Krakowa o powzięcie stosownej uchwały (opinii) na posiedzeniu Rady w sprawie wniosku o nazwanie tego ronda imieniem Rymka z Woli, czyli imieniem pierwszego założyciela / właściciela / dziedzica / pana wsi Wola Rymkowa wg aktu lokacyjnego z dnia 3 kwietnia 1364 r.
Od XV wieku wieś ta została nazwana Wolą Duchacką, kiedy to przeszła na własność Zakonu Duchaków i była we władaniu tegoż Zgromadzenia św. Ducha aż do czwartej ćwierci XVIII wieku, kiedy to austriackie władze zaborcze skonfiskowały (odebrały) wieś Wola Duchacka temuż zakonowi. Z kolei nasza dzielnica nazywa się, jak powszechnie wiadomo, wtórnie, ahistorycznie ‘Podgórzem Duchackim’, od nazwy tegoż zakonu i od wtórnej nazwy tejże wsi.
W dniu 3 kwietniu 2024 r. mija jubileusz równo 660-ciu lat (1364-2024) od daty założenia wsi Wola (w wiekach XIV–XV – Wola Rymkowa; od XV w. – Wola Duchacka). To jest doskonała okazja (równa, okrągła rocznica), aby stosowne władze miasta Krakowa na cześć Rymka z Woli za wzgórzem Lasota uczciły wreszcie osobę Założyciela wsi jego imieniem. Jak dotąd bowiem tak zasłużony dla Krakowa człowiek, tj. Rymek z Woli nie ma żadnego upamiętnienia w Krakowie.
„Rymek z Woli” jest jak najbardziej historycznie realną nazwą właściwą. Tak się on sam osobiście faktycznie podpisał / tak się on sam tytułował na oficjalnym dokumencie lokacyjnym tej wsi w dniu 3 kwietnia 1364 r. przez siebie samego urzędowo wystawionym:
„[…] ja, Rymek z Woli za wzgórzem Lasota, tamże pan i dziedzic, pragnąc założenia zorganizowanej wsi drogą zarządzenia suwerena i przez swój zamiar zasiedlenia znacznie powiększyć jej dochodowość – tym pismem zwalniam na osiem lat od pańszczyzny wszystkich kmieci, pragnących właśnie w tym miejscu osiedlić się, lub też chcących tam uprawiać puste grunty, czy jeszcze nie wykarczowane.[…]”. W tymże dokumencie padło jeszcze drugi raz to samo jego własne określenie osobowe: „[…] dla mnie, Rymka […]”. Nie ma zatem żadnej wątpliwości, że takie było jego imię własne i tak siebie sam nazywał, co należy uszanować. Dziś powiedzielibyśmy może bardziej współcześnie „Remigiusz z Woli”, ale historycznie „Rymek z Woli” jest tu najwłaściwszy, zgodnie ze średniowiecznym dokumentem z epoki.
Miejsce w którym obecnie znajduje się nowe rondo przy ul. Puszkarskiej i ul. Przyjaźni Polsko-Węgierskiej na terenie Dzielnicy XI na Woli Duchackiej-Zachód jest, moim zdaniem, doskonałe, najlepsze na upamiętnienie Rymka z Woli, ponieważ znajduje się niedaleko, tj. kilkaset metrów od wzgórza Lasoty, o którym napisał sam założyciel wsi w swoim własnym dokumencie lokacyjnym z 1364 r. Ponadto miejsce to znajduje się na terenie dawnej wsi Wola (pierwotnie – Wola Rymkowa, potem – Wola Duchacka), czyli na obszarze, którego pierwszym znanym właścicielem był on sam – Rymek z Woli.
Pełna informacja o fakcie założenia (lokacji) wsi Wola w 1364 r. i o Rymku z Woli znajduje się w moim artykule pt. O lokacji wsi Wola przez Rymka w 1364 r., który to tekst został wydrukowany w wersji papierowej i wydany w wersji elektronicznej w „Kurierze Dzielnicy XI m. Krakowa” nr 1 z lutego-marca 2017 r., tamże na stronach 20-21. Tekst ten po wpisaniu frazy O lokacji wsi Wola przez Rymka w 1364 r. można łatwo znaleźć w Internecie na stronie Rady Dzielnicy XI lub pod adresem Repozytorium Uniwersytetu Jagiellońskiego: https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/41353/tytko_o_lokacji_wsi_wola_przez_rymka_2017.pdf?sequence=1&isAllowed=y
Z uwagi na przytoczone argumenty, uprzejmie proszę Radę Dzielnicy XI Podgórze Duchackie, jako – moim zdaniem – właściwy organ dla uruchomienia procedury (po uprzednim zaopiniowaniu przez Komisję Kultury czy Komisję Edukacji) o wystąpienie oficjalne do Władz Miasta Krakowa z wnioskiem o nadanie nowemu, dotąd bezimiennemu rondu przy ul. Puszkarskiej i ul. Przyjaźni Polsko-Węgierskiej na terenie Dzielnicy XI na Woli Duchackiej-Zachód – imienia Rymka z Woli. Uważam, że nie ma lepszego i godniejszego patrona dla tego ronda w tym właśnie miejscu a ponadto nie ma lepszej okazji, jak okrągła, jubileuszowa rocznica 660 lat lokacji wsi Wola (1364-2024). To można by połączyć ze stosowną uroczystością okolicznościową nadania imienia rondu z udziałem Władz Dzielnicy XI wiosną 2024 r. i stosownie nagłośnić sprawę w celach edukacyjnych oraz informacyjnych (np. w „Kurierze Dzielnicy XI”).
Moim zdaniem, należy naprawić wieloletnie zaniedbanie Władz Dzielnicy XI i Władz miasta Krakowa, że pamiętały o tak bardzo wielu ludziach, nadając ich imiona / nazwiska konkretnym ulicom w Krakowie (także na terenie Dzielnicy XI), natomiast zapomniały zupełnie o bezspornie najważniejszym i najwcześniejszym znanym założycielu, pierwszym panie i dziedzicu Woli – Rymku z Woli, bez którego wszak i tej wsi by nie było i owej nazwy ‘Wola’ także by nie było. Powinniśmy to zaniedbanie naprawić nie tylko jako obecni mieszkańcy Woli, lecz szerzej – jako dzisiejsi mieszkańcy Dzielnicy XI m. Krakowa. Pamięć i tożsamość wymagają pielęgnacji i edukacji. Nazwa Ronda przy ul. Puszkarskiej i ul. Przyjaźni Polsko-Węgierskiej na terenie Dzielnicy XI na Woli Duchackiej-Zachód mogłaby odtąd przypominać wszystkim obywatelom imię Rymka z Woli, przez co mogliby się zastanowić nad jego osobą. Kto to był? Co dobrego uczynił dla miejsca, w którym dziś oni sami żyją i mieszkają, tj. dla Woli Duchackiej?
To nasze wspólne dziedzictwo historyczne, dlatego prozę o popracie inicjatywy nie tylko Szanownych P.T. Radnych i P.T. Radne z Woli Duchackiej, ale i z Piasków czy Kurdwanowa.
Za przychylne ustosunkowanie się do tej propozycji i poparcie inicjatywy, serdecznie z góry dziękuję Radzie Dzielnicy XI. Myślę, że pro publico bono rzecz jest do przeprowadzenia ku pożytkowi wszystkich i bez zbędnej zwłoki. Nie ma wszak żadnych przeciwwskazań dla Rymka z Woli jako właściwego Patrona dla ronda na Woli.
Dr n. hum. Marek Mariusz Tytko
(Uniwersytet Jagielloński)
mieszkaniec Dzielnicy XI, b. radny Dzielnicy XI w kadencji 2014-2018
