2021 – rokiem Stanisława Lema
Jego książki przetłumaczono na ponad 40 języków i dzięki nim znalazł się w światowej czołówce pisarzy science fiction. Studiował medycynę, ale nigdy nie był lekarzem. Wybiegał myślami w przyszłość i obejmował nimi cały kosmos. Tam gdzieś widział miejsce dla człowieka.
„Jak się tak leży godzinami w nocy, to myśleniem można zajść bardzo daleko i w bardzo dziwne strony, wiesz…” – tak w Solaris zdradził swoją tajemnicę skąd pojawiła się fascynacja wszechświatem i nauką. Wiele też tłumaczy to, że złoty okres twórczości Lema przypada na lata PRL, czyli czasy, w których wielu szukało swojego sposobu ucieczki. Możliwe, że szara i prymitywna rzeczywistość spowodowała, że z takim zapałem patrzył w gwiazdy. Dzięki talentowi pisarskiemu zdobył serca czytelników na całym świecie, a w przyznaniu literackiej Nagrody Nobla wyprzedził go tylko Czesław Miłosz.
Rok Lema w Krakowie
Rok 2021 został ogłoszony rokiem Stanisława Lema. We wrześniu 2021 roku przypada 100. rocznica jego urodzin. Krakowskie Biuro Festiwalowe zorganizuje urodziny pisarza, które odbędą się w dniach 12-14 września w Centrum Kongresowym. Oprócz tego w całym kraju zaplanowanych jest szereg wydarzeń i akcji, które mają przybliżyć sylwetkę tego wyjątkowego pisarza.
Warto pamiętać, że Stanisław Lem mieszkał w Krakowie. Trafił tutaj w 1945 r. w ramach akcji wysiedleńczej z rodzinnego Lwowa. W wyniku tego, jego rodzina utraciła cały majątek, który nie należał do najmniejszych. Ojciec Stanisława Lema miał już wtedy 70 lat, więc niewielkie szanse na odrobienie szkód. Syn początkowo rozważał nawet podjęcie się pracy fizycznej, ale po nacisku rodziców, wrócił na studia medyczne, które przerwał jeszcze we Lwowie. Wtedy też zaczął pisać swoje pierwsze opowiadania fantastyczne.
Pierwsze krakowskie mieszkanie rodziny Lemów, a w zasadzie pokój, mieściło się przy ul. Śląskiej. Po śmierci ojca wraz z matką zamieszkał przy ul. Bonerowskiej. Wraz ze swoją żoną Stanisław Lem znalazł potem dom na Klinach przy ul. Narwik. Podobno jednym ze stałych miejsc w Krakowie, był m.in. kiosk z gazetami w dawnym hotelu Forum, gdzie kupował prasę z całego świata, a podjeżdżał po nią seledynowym mercedesem. Natomiast w cukierni w dawnym hotelu Cracovia – kupował ciastka.
Planeta Lema
Rok 2021 wypełnią spotkania i akcje koordynowane przez KBF, Wydawnictwo Literackie i portal Lem.pl – wszystkie informacje o wydarzeniach poświęconych na specjalnie utworzonej w tym celu stronie roklema.pl. Zwieńczeniem projektu będzie utworzenie Centrum Literatury i Języka „Planeta Lem” na terenie dawnego Składu Solnego na Zabłociu. Planeta Lem będzie pierwszym w Polsce centrum literackim. Wielofunkcyjne wnętrza Planety Lem będą dogodnym miejscem organizacji festiwali i spotkań literackich, całorocznych programów edukacji językowej i literackiej. Dodatkowo obiekt pomieści nowoczesną mediatekę wraz z pracownią multimedialną, czytelnię, kawiarnio-księgarnię oraz przestrzeń coworkingową zaplanowaną jako miejsce interakcji i kreatywnej współpracy różnorodnych środowisk literackich miasta.
13 marca 2019 roku w Krakowie ogłoszono wyniki konkursu architektoniczno-urbanistycznego na projekt Centrum Literatury i Języka „Planeta Lem”. Flagowa inwestycja miasta w dziedzinie kultury stanie na terenie dawnego Składu Solnego na Zabłociu do 2023 roku.
Naukowa i literacka pasja
Już jako dziecko planował, że zostanie uczonym. W wyniku badań nad inteligencją uczniów przeprowadzonych przez ówczesne władze oświatowe, został podobno uznany za najbardziej inteligentne dziecko w południowej Polsce. Wybór studiów medycznych miał zapewnić mu stabilną przyszłość. Okazało się jednak, że prawdziwe spełnienie i sławę przyniesie literacka ścieżka. Opanowanie nauk przyrodniczych stało się cudowną inspiracją w stale rozwijającym się procesie twórczym. Lekarzem była także ukochana żona Stanisława Lema – Barbara.
Literatura science fiction nie była dobrze widziana w dominującym nurcie socjalistycznym, który odwoływał się do XIX-wiecznych wzorów prozy realistycznej, a zgodnie z założeniami literatura miała służyć propagandzie państwa. Dlatego Lem napisze słowa:
„To, co czuję jest dla Ciebie nieużyteczne, wiem. Ale kiedyś będziesz miał wiele rzeczy za sobą i mało przed sobą. Będziesz może szukał wśród wspomnienia jakiegoś oparcia, czegoś, od czego zaczyna się rachubę lub na czym się ją kończy. Będziesz już całkiem inny i wszystko będzie inne, i nie wiem, gdzie będę, ale to nieważne. (…) Pomyśl wtedy, że mogłeś mieć moje sny i głos i troski i nieznane mi jeszcze pomysły. I moją niecierpliwość i nieśmiałość, że w taki sposób mogłeś mieć świat po raz drugi. A kiedy będziesz tak myślał, nie ważne będzie, żeś nie umiał, czy nie chciał tego mieć. (…) Ważne będzie tylko, że byłeś moją słabością i siłą, utratą i odzyskaniem, światłem, ciemnością, bólem – to znaczy życiem…”.
Paulina Polak
