100-lecie mostu Krakusa

Można śmiało napisać, że to był najpiękniejszy most, jaki połączył Kraków z Podgórzem. 20 stycznia br. minęło 100 lat od otwarcia mostu Krakusa, zwanego też III mostem; obecnie to most Powstańców Śląskich u wylotu ulicy Starowiślnej.

Z tej okazji Stowarzyszenie Podgorze.pl i Dom Historii Podgórza zorganizowały spacery, podczas których przedstawiono burzliwą historię mostu, bulwarów, a także innych wiślanych przepraw.

Most zaprojektował wiedeński budowniczy Edward Zitter, konstrukcja została wykonana w Fabryce Maszyn L. Zieleniewskiego. Prace budowlane rozpoczęto w 1909 r., niestety w lutym 1911 r. napierająca kra i spiętrzone wody doprowadziły do zawalenia części powstającego mostu. Budową podjęto na nowo i ukończono w styczniu 1913 r. Most miał 147 m długości i 13 m szerokości. Oficjalnie nosił nazwę most Krakusa, jednak powszechnie był określany jako III most. To właśnie na nim 4 lipca 1915 r. prezydenci Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa Juliusz Leo i Wolnego Królewskiego Miasta Podgórza Franciszek Maryewski w symbolicznym geście podali sobie dłonie potwierdzając połączenie obu miast. Dwa lata później tędy wjechał do Podgórza pierwszy tramwaj – linia nr 3, kursująca na trasie Rynek Podgórski – Salwator.

W 1945 r. most Krakusa został częściowo wysadzony przez wycofujące się wojska niemieckie. Od razu rozpoczęto jego odbudowę. Niestety, w 1971 r. most został całkowicie przebudowany według projektu Józefa Szulca. Stalową konstrukcję przeznaczono… na złom, a na oryginalnych filarach powstała zupełnie nowa przeprawa, pozbawiona jednak walorów architektonicznych wcześniejszej budowli. Nowy most otrzymał nazwę Powstańców Śląskich. W 1978 r. został zmodernizowany.

Mostowi Krakusa nie dorównuje w niczym także kładka Bernatka, która w 2010 r. połączyła Podgórze z Kazimierzem. W myśl architektów miała przypominać… liść. Na wizualizacji jest to konstrukcja przejrzysta, finezyjna i wysublimowana. W rzeczywistości przypomina rurę np. z magistralą ciepłowniczą, zasłoniła przy tym jedyną reprezentacyjną przeprawę między Krakowem a Podgórzem, czyli most Marszałka Piłsudskiego. Z tego powodu została oprotestowana m.in. przez Stowarzyszenie Podgorze.pl.

Oprac. (Kaj)