Prokocim nie posiada swojego aktu lokacyjnego i dlatego trudno jest określić rok, od którego należy liczyć jego istnienie. Przyjmuje się, że data 1367 to pierwszy znany w formie pisemnej wspominek o Prokocimiu. Kazimierz Wielki wydał bowiem w tym roku dokument o podziale majątku między swoimi synami a krakowskimi miecznikami.
Zawierał on zapis dotyczący osady o nazwie Krakoczyn, w którym istniał dwór warowny. O Krakoczynie jest także mowa w Kodeksie Dyplomatycznym Katedry Krakowskiej, datowanym rokiem 1397. Jan Długosz, w swoich kronikach tworzonych w XVI wieku, również wspominał o Prokocimiu. Pisał o osadzie, położonej nad rzeką Drwiną, leżącej na drodze z Krakowa do Wieliczki, a nazywał ją Prokoczyn lub Proczyn. Funkcjonująca obecnie nazwa Prokocim pochodzi najprawdopodobniej z przełomu XV i XVI wieku i wywodzi się od Prokopa, który był wtedy właścicielem tych terenów.
W 1895 roku ziemie te nabył były uczestnik Powstania Styczniowego, wynalazca i przedsiębiorca, który „rozświetlił Amerykę”, filantrop i fundator Nagrody zwanej „polskim Noblem” – inżynier Erazm Jerzmanowski. Od tego momentu można mówić o nowej erze w historii Prokocimia. Erazm Jerzmanowski wraz ze swoją małżonką Anną, dzięki majątkowi, który posiadali, doprowadzili do niezwykłego rozwoju tego obszaru. Działalność małżeństwa Jerzmanowskich do dzisiaj jest widoczna i doceniona przez mieszkańców Prokocimia. To ich właśnie Towarzystwo Przyjaciół Prokocimia przyjęło za swoich patronów. Oni bowiem są dla Prokocimia najbardziej znanymi i zasłużonymi postaciami.
Z nowo wybranym prezesem Towarzystwa, a właściwie z panią prezes Teresą Grzybowską rozmawiałem o Prokocimiu, działalności Towarzystwa, jego planowanemu rozwojowi, jak i o przypadających w tym roku obchodach rocznicowych w odremontowanym budynku dawnego Towarzystwa Szkół Ludowych, a obecnie siedzibą filii Młodzieżowego Domu Kultury im. K.I. Gałczyńskiego.
* * *
– Pani Dyrektor, jak to się stało, że została Pani wybrana na Prezesa Towarzystwa Przyjaciół Prokocimia im. Erazma i Anny Jerzmanowskich?
– Stało się to, jak przypuszczam za sprawą obchodów 650. rocznicy Prokocimia. Ja, jako dyrektor Młodzieżowego Domu Kultury, filia którego znajduje się w Prkocimiu przy ul. Na Wrzosach, w bardzo dużej części zaangażowana jestem w organizację wszelkiego rodzaju obchodów i uroczystości związanych ze społecznością Prokocimia. Gdy więc zbliżała się tak znacząca rocznica jak sześćset pięćdziesięciolecie i akurat w listopadzie 2016 roku zostało zwołane zebranie Towarzystwa przez jego zarząd, padła propozycja, abym to ja pokierowała działaniami rocznicowymi, jak i wspomogła swym doświadczeniem działalność Towarzystwa Przyjaciół Prokocimia.
– I przyjęła Pani prezesurę bez oporów?
– Przyjęłam, ale trzon zarządu pozostał ten sam, co w poprzedniej kadencji. Zgodziłam się na tę funkcję, aby pomóc w jakiejś mierze Towarzystwu w organizacji działalności bieżącej, jak i rocznicowych obchodów.
– Dodam, że na Honorowego Prezesa Towarzystwa Przyjaciół Prokocimia został wybrany jego poprzedni i długoletni prezes pan Roman Rozlachowski.
* * *
Plany działania Pani Prezes są bardzo rozległe. Pragnie odmłodzić struktury towarzystwa i ściągnąć do działalności większą ilość ludzi młodych. Zainteresować młodzież szkolną historią swojej „małej ojczyzny” i zachęcić ją do pracy na jej rzecz, bo jest to jej naturalna przyszłość. Docieranie do ludzi poprzez portale społecznościowe, stronę internetową jak i inne media szeroko dostępne. Promocja Prokocimia, zachowanie jego dziedzictwa, przypominanie o wybitnych Prokocanach i ludziach zasłużonych, którzy zaznaczyli swą obecność w historii społeczności Prokocimia. Reasumując, wszystko to, co zapisane jest w Statucie Towarzystwa Przyjaciół Prokocimia.
Pani Prezes przedstawiła też program obchodów rocznicowych, który jest bardzo różnorodny i interesujący. Ale jeszcze przed przedstawieniem ogółu rocznicowych imprez spotkań i gali z dumą pokazała mi projekt i wizualizację amfiteatru, który ma powstać na terenie filii MDK przy ul. Na Wrzosach. Można powiedzieć, że jest to dość spore przedsięwzięcie, a finał planowany jest w roku bieżącym. Na fotografiach przedstawiona jest wizualizacja tego miejsca.
Obchody 650-lecia Prokocimia zaczęły się równo z początkiem roku. 1 stycznia w kościele parafialnym pw. Matki Bożej Dobrej Rady, która z kolei obchodzi 100-lecie posługi społeczności Prokocimia, odbyła się uroczysta msza inaugurująca te wspólne obchody. Parafia nierozerwalnie związana jest z tym terenem poprzez kapłańską posługę, jak i wcześniejszą działalność Braci Augustianów, mających wielki udział w rozwoju kulturalnym i społecznym tego terenu.
W styczniu również odbyło się spotkanie noworoczne Rady Dzielnicy XII połączone z wyborem Komitetu Organizacyjnego obchodów 650–lecia Prokocimia.
W marcu planowane jest w Urzędzie Miasta Krakowa otwarcie wystawy fotograficznej „Prokocim historycznie i współcześnie” oraz uroczysta sesja Rady Miasta Krakowa.
Natomiast w kwietniu, w Niedzielę Palmową odbędzie się konkurs „Prokocimskie Palmy Wielkanocne”, a następnie przemarsz z palmami z MDK do Kaplicy pw.
św. Mikołaja z Tolentino. Natomiast Prokocimskie święcenie pokarmów wielkanocnych zaplanowane jest na boisku KS „Kolejarz Prokocim”.
30 kwietnia natomiast przygotujemy się na Główne
Obchody 100–lecia parafii Matki Bożej Dobrej Rady.
W maju w Pałacu Jerzmanowskich odbędzie się aukcja prac plastycznych na rzecz stypendium edukacyjnego
im. Erazma i Anny Jerzmanowskich. Impreza, która pozwala przyznać stypendium dla jednej, a w ostatnich latach nawet dla dwóch szczególnie uzdolnionych młodych osób.
Do wakacji odbędzie się jeszcze w czerwcu Rodzinny Festyn Parafialny na terenach kościelnych, a po wakacjach, we wrześniu nastąpi uroczyste otwarcie Sceny Plenerowej MDK w ramach obchodów Dni Prokocimia 2017.
W listopadzie w sali obrad im. S. Wyspiańskiego Urzędu Miasta Krakowa planowana jest uroczysta konferencja naukowa nt. 650-lecia Prokocimia.
W tym samym miesiącu w kościele Matki Bożej Dobrej Rady świętowana będzie 60-rocznica poświęcenia Kościoła Parafialnego.
W grudniu na zakończenie obchodów jubileuszowych odbędzie się wspólny Opłatek mieszkańców i przyjaciół Prokocimia, nadanie nazw ulic upamiętniających jubileuszowe obchody oraz uroczyste zakończenie tychże obchodów. Zwieńczeniem będzie wspólne ubieranie Drzewka Świątecznego w Parku Jerzmanowskich.
* * *
Rozmowa z panią prezes Teresą Grzybowską doprowadziła mnie do prostej konkluzji. Przy ważnych uroczystościach społeczność konkretnego terenu potrafi wspaniale współpracować i działać na rzecz własnego miejsca życia, na rzecz lokalnego dobra. Widać to na przykładzie Prokocimia, gdzie uroczystości 650-lecia zjednoczyły w działaniu Radę Dzielnicy XII, Towarzystwo Przyjaciół Prokocimia, Młodzieżowy Dom Kultury, jak i parafię Matki Bożej Dobrej Rady z udziałem, a właściwie patronatem głównym, Rady Miasta Krakowa.
Krzysztof Janik
fot. archiwum MDK i archiwum „W”
